LECZENIE STOPY KOŃSKO-SZPOTAWEJ
Leczenie stopy końsko-szpotawej ma na celu repozycję podwichnięcia kości łodkowatej i piętowej względem kości skokowej oraz poprawne ustawienie kości skokowej względem goleni. W pierwszym etapie najważniejsze jest uzyskanie korekcji, w kolejnym przechodzi się do utrzymania osiągniętej korekcji do momentu, gdy stopa uzyska poprawny kierunek wzrostu. Klasyczne postępowanie obowiązujące do końca XX w. opierało się na dokładnie określonych redresjach stopy, po których na 7–14 dni zakładano opatrunek gipsowy. Czas stosowania opatrunków gipsowych nie przekraczał 6–12 tygodni. Skuteczność tego typu leczenia wynosiła między 10 a 50%. Stopa i tak wymagała leczenia operacyjnego, które stosowano w drugim półroczu życia, najczęściej po 9. miesiącu [2]. W ostatniej dekadzie w leczeniu stopy końsko-szpotawej wraca się do metod nieinwazyjnych. Tu przede wszystkim należy wymienić metodę Ponsetiego, którą można stosować już od pierwszych tygodni życia.
Metoda Ponsetiego
Polega ona na manipulacjach ręcznych i korekcji stopy końsko-szpotawej utrzymanej w opatrunkach gipsowych przez okres czterech–sześciu tygodni (zdj. 3A–B). Stopa w opatrunku gipsowym poprzez ucisk na głowę kości skokowej jest ustawiona w skręcie bocznym na wysokości kości skokowej, z przodostopiem w niewielkiej supinacji. Gips udowy w zgięciu do 90° w stawie kolanowym kontroluje ustawienie rotacyjne [4]. Kości i stawy remodelują się wraz z każdą zmianą gipsu. Jest to możliwe dzięki wrodzonej właściwości młodej tkanki łącznej, chrzęstnej i kostnej. W 90% leczonych stop wykonuje się tenotomię ścięgna Achillesa, czyli podskórne przecięcie do uzyskania całkowitej korekcji ustawienia końskiego. Opatrunki zmienia się co tydzień. Ostatni opatrunek zakłada się na trzy tygodnie. Jest to związane z regeneracją ścięgna Achillesa z minimalizacją zbliznowaceń, maksymalnym utrzymaniem jego właściwej długości oraz maksymalnego zgięcia grzbietowego stopy. Po tym czasie stawy stępu remodelują się w poprawnym ustawieniu bez bólu, są giętkie, silne i prawidłowo ustawione względem podłoża.
