Ultrasonografia wykorzystywana jest w diagnostyce różnego rodzaju schorzeń już od połowy XX wieku. Obecnie jest na zaawansowanym poziomie i pozwala wykryć wady niedostrzegalne gołym okiem. Czy funkcjonalne USG narządu ruchu jest niebezpieczne dla zdrowia? Na czym dokładnie polega?
Funkcjonalne USG narządu ruchu (ang. musculoskeletal ultrasound, MSK USG) to jedna z metod diagnostycznych. Polega na wykorzystaniu ultradźwięków do uzyskania obrazu struktur anatomicznych, takich jak mięśnie, ścięgna, stawy i więzadła oraz oceny ich funkcji. Badanie to umożliwia rozpoznanie schorzeń i urazów narządu ruchu, w tym na przykład uszkodzeń nabytych podczas uprawiania sportu, przepuklin, zapaleń stawów, a także daje możliwość kontrolowania postępu rehabilitacji.
Historia stosowania USG narządu ruchu w diagnostyce sięga lat 70. XX wieku, kiedy to pojawiły się pierwsze specjalistyczne aparaty ultrasonograficzne. W początkowej fazie rozwoju MSK USG uzyskiwany obraz był ograniczony, a co za tym idzie – przysparzał trudności w prawidłowej interpretacji. W konsekwencji metoda ta nie była zbyt popularna wśród lekarzy. Wraz z postępem technologicznym i rozwojem narzędzi do badań, funkcjonalne USG narządu ruchu stało się bardziej precyzyjne oraz użyteczne w diagnostyce.
Funkcjonalne USG narządu ruchu należy do najczęściej zalecanych przez lekarzy badań. Jeśli więc zgłaszamy się do specjalisty w celu znalezienia przyczyny nagłego bólu w łydce nasilającego się podczas chodzenia, obrzęku przedramienia czy skurczu w stopie, zapewne dostaniemy na nie skierowanie. W ten sposób możemy bowiem zdiagnozować wiele postępujących schorzeń i urazów, m.in.:
Funkcjonalne USG narządu ruchu jest również użyteczne w kontrolowaniu postępu rehabilitacji po urazach, dzięki czemu można dokładnie ocenić skuteczność stosowanej terapii. Warto podkreślić, że jako jedna z najczęściej stosowanych metod diagnostycznych w przypadku podejrzenia wad, jest nieinwazyjne, bezpieczne i stosunkowo niedrogie (a często refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia). Mogą z niego skorzystać osoby w każdym wieku.
Ocena obrazu po USG zależy od wielu czynników. Brane pod uwagę są przede wszystkim: typ badania, obszar ciała czy indywidualne cechy pacjenta. Niemniej jednak, lekarz przeprowadzający badanie w większości przypadków wykonuje następujące kroki:
W trakcie badania ultrasonograficznego lekarz poszukuje różnych zmian, wad i cech charakterystycznych, pozwalających na zdiagnozowanie problemu. W trakcie analizy obrazu specjalista może:
USG (Ultrasonografia) polega na użyciu fal dźwiękowych do wizualizacji narządów i tkanek w ciele pacjenta. Podczas standardowego badania lekarz lub technik medyczny nakłada żel na skórę pacjenta, a następnie przesuwa sondę po obszarze, który ma być prześwietlony. Pozwala to na uzyskanie statycznych obrazów narządów lub tkanek w czasie rzeczywistym.
Funkcjonalne USG narządu ruchu jest natomiast znacznie bardziej dynamiczne i niejednokrotnie trwa dłużej. Specjalista przeprowadza badanie w czasie, gdy pacjent wykonuje określone przez niego ćwiczenia. Dzięki temu na ekranie monitora widoczne są obrazy w czasie rzeczywistym, a także zarejestrowane ruchy. Ten rodzaj USG umożliwia zatem wizualizację struktur anatomicznych podczas poruszania się, co może być przydatne w diagnostyce zaburzeń o niecharakterystycznych objawach, a także w ocenie samej jakości działania narządu ruchu.
Mimo że funkcjonalne USG narządu ruchu jest metodą bezpieczną, którą można stosować zarówno u dzieci, jak i osób starszych, istnieją pewne przeciwwskazania, między innymi:
Przed wykonaniem badania lekarz lub technik medyczny powinien zawsze zapytać o historię chorób i wcześniejsze zabiegi diagnostyczne, aby wykluczyć jakiekolwiek przeciwwskazania do wykonania USG.
Funkcjonalne USG jest stosunkowo nową metodą w diagnostyczną narządu ruchu, dlatego wszelkie materiały edukacyjne na ten temat mogą okazać się pomocne w zrozumieniu zasad przeprowadzania badania i jego zastosowania w praktyce klinicznej. Jeśli jesteśmy fizjoterapeutami, pracujemy w dziedzinie diagnostyki medycznej narządu ruchu lub chcemy lepiej poznać swoje schorzenie, powinniśmy zastanowić się nad zakupem filmu lek. med. Piotra Godka oraz Wojciecha Rucińskiego pt. „Funkcjonalne USG narządu ruchu”. Pozycja zawiera między innymi informacje dotyczące wykonywania testu oporowej supinacji czy ściskania tkanki miękkiej, a także zalecenia diagnostyczne w przypadku poszczególnych problemów. Nadrzędnym plusem tego opracowania jest jego przystępny język i dokładność w kwestii opisywanych czynności czy zagadnień. Ułatwia to przyswajanie informacji i może posłużyć jako materiał instruktażowy dla studentów oraz pacjentów, którzy pragną zrozumieć zasadność proponowanej fizjoterapii.
