Masaż niemowlęcia – metoda Shantala

Mogłoby się wydawać, że masaż zarezerwowany jest dla osób dorosłych. Niektóre metody doskonale sprawdzają się jednak w przypadku niemowląt i małych dzieci. Jedną z nich jest masaż Shantala, niosący wiele korzyści dla zdrowia fizycznego oraz psychicznego. Jak go wykonać?

Masaż Shantala niemowląt – co to właściwie jest?

Masaż Shantala to technika stworzona przez francuską pielęgniarkę — Frederickę Leboyer, którą zainspirowała kobieta masująca swoje dziecko na ulicy w Mumbaju. Polega on na delikatnym uciskaniu i głaskaniu ciała dziecka. Ruchy te mają zrelaksować, zredukować napięcie mięśniowe oraz poprawić krążenie. Masaż wykonuje się z użyciem oleju lub kremu, a sama sesja trwa zwykle od kilku do kilkudziesięciu minut. 

Opisywana technika wspomaga rozwój psychiczny i fizyczny. Pomaga w budowaniu więzi między rodzicem a dzieckiem, ponadto wprowadza w stan spokoju, a także redukuje ból brzuszka u niemowląt. Jeśli wykonujemy poprawne ruchy, nie musimy obawiać się o bezpieczeństwo naszej pociechy. Masaż metodą Shantala jest popularny na całym świecie i stanowi skuteczną pomoc w przypadku niektórych problemów zdrowotnych.

Masaż Shantala noworodka i niemowlęcia — kiedy jest właściwym rozwiązaniem?

Masaż niemowlęcia metodą Shantala możemy wykonywać zarówno u dzieci zdrowych, jak i zmagających się z niektórymi schorzeniami czy wadami rozwojowymi. Wśród problemów, których leczenie warto uzupełnić tą techniką, znajdują się:

  • kolka, wzdęcia i zaparcia — delikatny masaż łagodzi ból brzuszka i redukuje napięcie mięśniowe,
  • bezsenność — spokojne ruchy dłoni relaksują i wyciszają, co poprawia jakość snu, a także wydłuża fazę REM,
  • choroby układu oddechowego — rozcieranie i głaskanie w okolicy klatki piersiowej czy pleców maluszka ułatwia oddychanie oraz pomaga w rozrzedzeniu zalegającej wydzieliny,
  • niektóre zaburzenia neurologiczne.

W przypadku niemowląt z poważnymi problemami zdrowotnymi przed rozpoczęciem masażu Shantala powinniśmy skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Tylko doświadczony specjalista po zapoznaniu się z historią choroby właściwie doradzi nam, czy wybrana metoda nie nasili bólu bądź innych dolegliwości. Niekiedy zaleca się, by masaż Shantala wprowadzić w przypadku dzieci chorych na Zespół Downa. Ponieważ dzieci te zmagają się z licznymi dolegliwościami natury fizycznej i psychicznej, masaż może być skuteczną pomocą terapeutyczną. Więcej na temat rehabilitacji dzieci z Zespołem Downa opisaliśmy w poprzednim artykule: Jak powinna wyglądać rehabilitacja dzieci z zespołem downa?

Masaż Shantala a wzmożone napięcie mięśniowe

Wzmożone napięcie mięśniowe u dziecka może być wynikiem zaburzeń neurologicznych, wad genetycznych lub konsekwencją długotrwałego napięcia emocjonalnego. Stan ten objawia się zwykle sztywnością, trudnościami w poruszaniu się, drżeniem, a także mimowolnymi skurczami mięśni. 

Masaż Shantala, jako technika skupiająca się na dotyku, miłości i empatii, może pomóc w redukcji ww. napięcia mięśniowego. Poprzez stymulowanie układu nerwowego naszego dziecka poprawimy jego samopoczucie oraz zapewnimy prawidłowy rozwój psychiczny.

Stres i lęk u niemowlęcia

Rozpoznanie lęku u małego dziecka przysparza wielu trudności. Masaż Shantala może jednak okazać się pomocny, jeśli wykluczyliśmy inne problemy zdrowotne, a niemowlę wciąż wykazuje objawy takie jak:

  • wzmożona płaczliwość,
  • brak apetytu,
  • problemy ze snem,
  • nadpobudliwość,
  • sztywność mięśni,
  • przyspieszony oddech.

Masaż niemowlęcia – na co szczególnie uważać?

Jeżeli chcemy stworzyć odpowiednie warunki do masażu, w pierwszej kolejności musimy zadbać o bezpieczne, spokojne miejsce. Warto sugerować się tym, co lubi dziecko – na przykład kanapę przy oknie, a może jego własne łóżko. Dobrze jest zdecydować się na porę wieczorną, przed kąpielą i snem, co najmniej dwie godziny po posiłku.

Równie istotna jest kwestia doboru właściwego oleju. Produkt powinien być bezzapachowy i łagodny – dzięki temu unikniemy podrażnień delikatnej skóry niemowlęcia i reakcji alergicznych. Sprawdzi się zarówno ten z migdałów, jak i kokosowy czy zwykła oliwka. Ważne jednak, aby zastosowany kosmetyk miał naturalny skład oraz był nierafinowany substancjami chemicznymi. 

Sam masaż dziecka metodą Shantala nie może powodować bólu ani dyskomfortu. Powinniśmy unikać stosowania siły czy szybkich, intensywnych ruchów. Ponadto koniecznie musimy zwracać uwagę na reakcje dziecka i odpowiadać na nie, na przykład przerywając masaż, gdy zauważymy, że dziecko jest niespokojne. W ten sposób zapewnimy mu komfortowe, bezpieczne warunki.

Masaż Shantala – jakie ruchy wykonywać?

Masaż niemowląt Shantala składa się z serii delikatnych i płynnych ruchów, które mają na celu zrelaksowanie oraz uspokojenie dziecka. Wśród poszczególnych etapów powinny znaleźć się czynności takie jak:

  • delikatne głaskanie po całym ciele dziecka – rozpoczynając od głowy,  kończąc na stopach,
  • płynne, spokojne ruchy okrężne po brzuszku dziecka, zgodnie z chodem wskazówek zegara,
  • masowanie stóp dziecka, począwszy od palców, aż do kostek,
  • delikatne ugniatanie mięśni nóg i ramion — od góry do dołu,
  • masowanie pleców dziecka — w kierunku od szyi do kości ogonowej,
  • kontrolowane potrząsanie ramionkami maluszka,
  • opukiwanie palcami po całym ciele dziecka.

Masaż Shantala – przeciwwskazania

Masaż Shantala jest bezpieczny i polecany w przypadku większości niemowląt. Istnieją jednak pewne przeciwwskazania, z którymi powinniśmy się zapoznać, zanim zdecydujemy się na wprowadzenie tej techniki do codziennej rutyny. Są to m.in.:

  • gorączka,
  • infekcje bakteryjne i wirusowe (do czasu wyleczenia masaż jest niewskazany),
  • skóra uszkodzona, zaczerwieniona, podrażniona lub atopowa,
  • łuszczyca, mięczak zakaźny, egzema,
  • skłonność do krwawień,
  • artrogrypoza – (więcej na temat terapii i zagadnienia przeczytasz w artykule: Artrogrypoza: fizjoterapia, rehabilitacja i ćwiczenia),
  • niektóre wady serca i schorzenia neurologiczne (padaczka, mózgowe porażenie dziecięce, dystrofia mięśniowa) – w takich przypadkach obowiązkowo powinniśmy skonsultować się z lekarzem,
  • urazy, złamania czy kontuzje.

Reasumując, ta wywodząca się z Indii technika jest skuteczną pomocą w leczeniu kolki, bezsenności, wzmożonego napięcia mięśniowego i niektórych chorób układu oddechowego. Na temat praktycznego zastosowania masażu Shantala przeczytamy więcej w minibooku „Masaż Shantala – nie tylko masaż niemowląt”. Publikacja porusza zagadnienia takie jak relacja rodzica z dzieckiem, odpowiednie warunki do relaksacji, a także korzyści płynące z uwzględnienia opisywanej metody w pielęgnacji niemowlęcia. Na dodatek pozycja ta została opracowana przez specjalistę, co znacząco podkreśla jej wartość. Pomocne będą również zawarte ilustracje, które pokazują krok po kroku, jak wykonać masaż Shantala w sposób prawidłowy i bezpieczny. Całość może okazać się pomocna dla fizjoterapeutów, studentów kierunków fizjoterapeutycznych, a także rodziców i opiekunów dzieci.

Bibliografia: 

  1. Masaż Shantala – charakterystyka i sposób wykonania, Iwona Wilk.

  2. Dotyk miłości dla Twojego dziecka masaż Shantala, magazynsupermama.pl | sierpień-wrzesień 2013.
  3. Ocena skuteczności stosowania Masażu Shantali u niemowląt, Angelika Michalczak, Małgorzata Chochowska, Jerzy T. Marcinkowski.
  4. Masaż Shantala, sensoryczny i Wilbarger a odruchy pierwotne, Emilia Mikołajewska, Agnieszka Chołody, Krystian Tywoniuk, Dariusz Mikołajewski.
  5. Masaż Shantala jako metoda wspomagająca funkcjonowanie dzieci z głęboką niepełnosprawnością intelektualną, Pedagogika specjalna, Filip Nieradka.
  6. Techniki masażu stymulujące linię środka u niemowląt, Ewa Bartelmus.
  7. Masaż niemowlęcia metoda Shantala, Joanna Kaczara.