Najczęstszym dyskomfortem, jaki możemy odczuwać, podczas wykonywania codziennych czynności, jest ból barków, szyi lub kręgosłupa. Nieprawidłowa postawa, przeciążenie lub inne czynniki zewnętrzne mogą pogłębiać problem. Jak się od niego uwolnić? Metod rehabilitacyjnych jest bardzo wiele, ale terapia punktów spustowych może przynieść szczególne korzyści.
W pierwszej kolejności należy zrozumieć, czym dokładnie są punkty spustowe, o których możemy coraz częściej słyszeć w mediach i poradnikach rehabilitacyjnych.
Punkty spustowe to zgrubienia w różnych miejscach naszego ciała, które wywołują uczucie sztywności i wzmożone napięcie mięśniowe. Mogą występować jako pojedyncze elementy lub łączyć się w łańcuchy mięśniowo-powięziowe. W zależności od ich umiejscowienia i aktywności, generują ogniska bólowe. Dolegliwości bólowe mogą mieć formę miejscową lub promieniującą, co utrudnia prawidłową diagnozę przyczyn dyskomfortu i korzystanie z nietrafionych terapii rehabilitacyjnych.
Warto dodać, że punkty spustowe możemy podzielić na utajone oraz aktywne. Jaka jest między nimi różnica? Utajony punkt spustowy nie daje objawów klinicznych, niekiedy nie jest wyczuwalny, ale jest sprawcą innych dolegliwości. Aktywny punkt spustowy powoduje stałe uczucie bólu bez względu na przejawianą aktywność fizyczną.
Jak powstają punkty spustowe? Pojawiają się, gdy nasze mięśnie są przeciążone lub uszkodzone. Włókna mięśniowe każdego dnia narażone są na przeciążenie i zbytnie zużycie. Doprowadzają do tego: nieprawidłowa postawa, dźwiganie ciężkich przedmiotów i wykonywanie ciągle tych samych ruchów. W następstwie tego na naszym ciele można wyczuć punktowe zgrubienia/ guzki. Ale to nie wszystkie możliwe czynniki wywoławcze ich powstawanie. Do kolejnych należą:
Co ciekawe, punkty spustowe nie wywołują jedynie dolegliwości bólowych. Ich występowanie może sprzyjać występowaniu: bolesnych miesiączek, zwężeniu naczyń krwionośnych, zawrotom głowy, nudności, nadmiernej potliwości, zaburzeń czucia głębokiego, arytmii i zastojom limfatycznym. Gdzie najczęściej można wyczuć punkty spustowe? Ich występowanie ma charakter indywidualny, jednak stworzono mapę punktów spustowych, gdzie oznaczono najczęstsze miejsca ich występowania.
Wśród korzyści terapii punktów spustowych możemy wymienić:
Sama terapia łączy wiele metod leczenia i działania. Wiele z nich korzysta z technik ucisku lub masażu, a inne preparaty do iniekcji. Ponieważ głównym celem jest rozluźnienie mięśni, rehabilitant opracowuje indywidualny plan, który pomoże jak najszybciej osiągnąć założone cele.
Do terapii punktów spustowych wykorzystuje się:
Kompresję ischemiczną (uciskową) – fizjoterapeuta uciska dany punkt spustowy z odpowiednią siłą przez kilka sekund. Tkanka przez ten czas jest chwilowo niedokrwiona, a po zwolnieniu ucisku dochodzi do widocznego przekrwienia. Taka metoda działania ma na celu dotlenić tkanki i sprawić, aby były bardziej odżywione.
Metodę schłodzenia i rozciągania – mięsień z punktem spustowym jest chłodzony (okładem, żelem lub miejscową krioterapią), a następnie terapeuta rozciąga bolące miejsce, co prowadzi do zwiększenia ruchomości i rozluźnienia.
Rozluźnienie pozycyjne – fizjoterapeuta wywiera ucisk na punkt spustowy przez 90 sekund w odpowiedniej pozycji. Oczywiście ucisk powinien być adekwatny do intensywności bólu.
Masaż poprzeczny włókien mięśniowych – fizjoterapeuta wykonuje masaż o częstotliwości zbliżonej do bicia serca.
Nakłuwanie punktów spustowych – może być z udziałem botoksu lub suchego igłowania. Nakłuwanie ma na celu całkowite dezaktywowanie bolących miejsc, dzięki czemu dolegliwości zanikają.
Relaksację poizometryczną – nie jest to metoda przewidziana dla wszystkich pacjentów borykających się z problemem. Rehabilitant rozciąga mięsień, a pacjent przez około 5 lub 10 sekund stawia opór. Po tym czasie rozluźnia mięsień. Ćwiczenie należy powtórzyć kilkakrotnie.
Masaż bańkami – masaż rozciągający z udziałem baniek korzystnie wpływa na rozluźnienie mięśni i ich kondycję.
Terapię punktów spustowych rekomenduje się pacjentom, które doświadczają drętwienia kończyn, szumów usznych, przewlekłego zmęczenia, cierpią na łokieć golfisty lub tenisisty, dolegliwości gastroenterologiczne, zaburzenia snu, są przed lub po operacji.
Podczas wyboru klinki terapeutycznej lub samego terapeuty warto kierować się jego doświadczeniem i umiejętnościami. Niestety wiele specjalistów oferuje bogaty zestaw terapeutyczny, ale nie zawsze jest on podparty dostatecznym doświadczeniem, które w tym wypadku jest niezbędne. Punkty spustowe nie są schematyczne, a każdy pacjent ma inne schorzenia współistniejące, co koniecznie trzeba uwzględnić przy wyborze metodyki terapeutycznej.
Niestety nie każdy może skorzystać z terapii punktów spustowych. Do głównych przeciwwskazań należą:
Jeśli należysz do grupy osób, które cierpią na powyższe schorzenia, warto skorzystać z innych możliwych metod fizjoterapeutycznych. Aquaterapia lub plastrowanie mogą być równie skuteczną alternatywą.
W celu opracowania indywidualnego planu rehabilitacyjnego lub przedstawieniu pacjentowi, na czym dokładnie polega terapia punktów spustowych, fizjoterapeuta może korzystać z gotowych opracowań. Palpacja i terapia punktów spustowych to multimedialne narzędzie, dzięki któremu pogłębisz swoją wiedzę i będziesz czerpać inspirację podczas układania planu terapii.
Czy terapię punktów spustowych można stosować samodzielnie w warunkach domowych? Jeśli chodzi o manualną terapię, niezbędny jest udział fizjoterapeuty, jednak warto pamiętać, że profilaktyka zapobiega powstawaniu nowych punktów spustowych, a ona może być przedmiotem naszych codziennych ćwiczeń. Przede wszystkim zniweluj negatywne nawyki ruchu i przystosuj swoje miejsce pracy, aby umożliwiało Ci zachowanie prawidłowej postawy. Eliminacja jak największej ilości czynników stresogennych będzie również jak najbardziej wskazana (mimo że nie łatwa).
Oprócz tego zadbaj o rozluźnienie mięśni. Mogą w tym pomóc kąpiele, aromaterapia oraz ćwiczenia rozciągające odcinka szyjnego. Wiele ćwiczeń jogi ułatwi utrzymanie odpowiednie napięcie mięśniowe, a masaże z udziałem piłek i piłeczek mogą korzystnie wpłynąć na mięśnie przykręgosłupowe. Nie należy zapominać o rolowaniu. Możesz do tego wykorzystać foam-rollera lub innego podobnego narzędzia rehabilitacyjnego, które szczególnie sprawdzi się w zapobieganiu punktów spustowych pośladka, stóp i łydki. Oczywiście każde ćwiczenie i domowy plan profilaktyki należy skonsultować z terapeutą, który dodatkowo może ukierunkować nasze domowe działania, aby były jak najbardziej efektywne.
Palpacja i terapia punktów spustowych, Wydawnictwo Forum Media.
