Postępowanie fizjoterapeutyczne we wtórnym obrzęku obejmuje dwa okresy leczenia:
1) Okres wczesny - trwający kilka tygodni, dość intensywny, ukierunkowany na jak najszybsze i najefektywniejsze zmniejszenie obrzęku. W okresie wczesnym stosuje się głównie MDL, połączony z kompresjoterapia (bandażowaniem wielowarstwowym), ćwiczeniami i gimnastyką oddechową. Czas trwania okresu wczesnego zależy od stopnia i rodzaju obrzęku limfatycznego oraz od uzyskiwanych efektów leczenia, które należy zakończyć w momencie stwierdzenia braku postępów w redukcji obwodu; średni czas terapii wynosi ok. 3-6 tygodni.
2) Okres przewlekły - o charakterze podtrzymującym, którego celem jest podtrzymanie efektów redukcji obrzęku oraz poprawa jakości życia. W okresie przewlekłym prowadzi się postępowanie p/obrzękowe (MDL, kompresjoterapię, masaż pneumatyczny) oraz ćwiczenia fizyczne zwiększające zakres ruchomości kończyny dolnej, podtrzymujące postępowanie w zakresie higieny stanu skóry obrzękniętej kończyny, gimnastykę oddechową i automasaż. Czas trwania leczenia w okresie przewlekłym - z reguły całe życie.
Celem postępowania rehabilitacyjnego jest:
- zwiększenie zakresu ruchu w stawach obręczy biodrowej po stronie obrzękniętej,
- zwiększenie siły mięśniowej oraz ogólnej sprawności i motoryki,
- wytworzenia mechanizmów kompensacyjnych w kontekście powstałych zaburzeń neurologicznych,
- zapobieganie i ograniczanie powstawania obrzęku limfatycznego,
- poprawa samopoczucia, akceptacji siebie oraz adaptacja do zmienionych warunków życia oraz pracy zawodowej,
- edukacja pacjenta pod kątem profilaktyki, unikania urazów oraz prawidłowych zachowań zdrowotnych oraz higienicznych.
Kompresjoterapia
Kompresję pneumatyczną stosuje się przy użyciu aparatów wielkomorowych lub mankietów uciskowych: 1x dziennie po 60 minut lub 2x dziennie po 30–45 minut, najlepiej w wysokim ułożeniu kończyny. Kierunek masażu powinien być zgodny z kierunkiem odpływu chłonki i krwi żylnej do serca. Kompresję uciskową rozpoczyna się, tak jak MDL, od udrożnienia okolic węzłów szyjnych, brzusznych i węzłów pachwinowych, przechodząc do okolic dystalnych położonych w kierunku stopy.
Wspomagająca terapia oddechowa
Ćwiczenia oddechowe wpływają na zmniejszenie ciśnienia wewnątrz klatkowego podczas fazy wdechu, wywierając ucisk na zbiornik mleczu, poprawiają odpływ limfy do przewodu piersiowego i docelowo do lewego kąta żylnego oraz rozluźniają. Ćwiczenia oddechowe wykonuje się kilka razy dziennie, przy okazji prowadzonych ćwiczeń gimnastycznych i niezależnie.
