Uszkodzenia ogniskowe mózgu
Stłuczenie mózgu (łacińska nazwa kliniczna – contusio cerebri) polega na uszkodzeniu pod wpływem czynnika mechanicznego tkanki mózgowej powodującym zmiany morfologiczne jej struktury (zranienia, rozerwania, drobne krwawienia). Utrata przytomności i niepamięć wsteczna jak i następcza są dłuższe niż w przypadku wstrząśnienia mózgu. Jednak przy uszkodzeniu niewielkiej powierzchni mózgu niezwykle rzadko możliwe jest jego stłuczenie bez objawów wstrząśnienia.
Wyróżnia się dwa podstawowe typy kliniczne stłuczeń:
– stłuczenie półkul mózgu charakteryzujące się występowaniem niedowładów kończyn, zaburzeniami mowy, węchu, wzroku. Utrata przytomności trwa zwykle do 6 godzin,
– stłuczenie pnia mózgu powodujące długotrwałą utratę przytomności z rożnego rodzaju i stopnia deficytami neurologicznymi, jak np.: objaw Babińskiego, niewłaściwe ustawienie gałek ocznych,
wyprostne reakcje i ustawienie kończyn lub wiotkość kończyn, tzw. „burza wegetatywna”.
Konsekwencje kliniczne stłuczenia pnia mózgu są znacznie poważniejsze niż w przypadku stłuczenia półkul, a śmiertelność sięga nawet 90% przypadków. Wszystkie przypadki wymagają fachowej rehabilitacji neurologicznej trwającej zazwyczaj przez całe życie.
Samo stłuczenie mózgu nie jest przyczyną zaburzeń świadomości, a dopiero powstający zazwyczaj w miejscu uszkodzenia krwiak i obrzęk mózgu, powodujące tzw. efekt masy, mogą stwarzać
wtórne zagrożenie dla struktur i zaburzać prawidłowe funkcjonowanie mózgu.
Faza rehabilitacji szpitalnej (faza ostra i podostra)
Po poważniejszych urazach czaszkowo-mózgowych pacjenci trafiają zwykle na oddział intensywnej terapii (OIOM) i pozostają tam do momentu zabezpieczenia podstawowych funkcji życiowych mających bezpośredni wpływ na utrzymanie pacjenta przy życiu. Następnie przenoszeni są zwykle na oddział neurochirurgiczny lub neurologiczny. W okresie ostrym po urazie czaszkowo-mózgowym najważniejszymi elementami postępowania rehabilitacyjnego są zabiegi wspomagające działania pielęgnacyjne, a przede wszystkim ćwiczenia bierne lub w miarę możliwości wspomagane przez fizjoterapeutę, które zapobiegają powstawaniu odleżyn i utrzymują właściwe krążenie, trofikę tkanek, odżywianie chrząstek stawów, w szczególności po stronie porażonej i zagrożonej rozwinięciem się niedowładu.
