Skoliozy ‒ postępowanie fizjoterapeutyczne

Z publikacji dowiesz się:

• Czym charakteryzują się skoliozy i jakie elementy powinien obejmować u dziecka proces fizjoterapii?
• Jakie metody leczenia się wyróżnia?
• Jakie są wskazania, cele i uwarunkowania ich stosowania?
• Jakie rodzaje gorsetów się stosuje?
• Na czym polega metoda proprioceptywnego nerwowo-mięśniowego ułatwiania (PNF)?
• Czym jest metoda asymetrycznej mobilizacji tułowia według Dobosiewicz?
• Na czym polega metoda FED i koncepcja FITS (Funkcjonalnej Indywidualnej Terapii Skolioz)?

Publikacja łączy w sobie teorię z praktyką: dostarcza zarówno kompleksowe omówienie charakterystyki i metod leczenia skolioz, ale także zestaw 30 gotowych przykładów ćwiczeń do rehabilitacji skoliozy jedno-, dwu- i wielołukowej. W instrukcjach do ćwiczeń szczegółowo opisano ich cel, sposób wykonywania (ilość powtórzeń, serii, długość przerw, intensywność), oczekiwany efekt oraz zalecenia dodatkowe. Całość opatrzono grafikami instruktażowymi i wskazówkami. Dzięki tym precyzyjnym instrukcjom, ćwiczenia mogą wykonywać samodzielnie w domu sami pacjenci - podczas realizacji postępowania fizjoterapeutyczego pozostaje jedynie zadbać o systematyczność i umiar.

Spis treści

Skoliozy 5

Postępowanie fizjoterapeutyczne w leczeniu skolioz 5

Leczenie skolioz – postępowanie 6

Nowoczesne metody leczenia zachowawczego skolioz 11

Metoda proprioceptywnego nerwowo-mięśniowego ułatwiania (PNF) 11

Metoda asymetrycznej mobilizacji tułowia według Dobosiewicz 14

Koncepcja FITS (Funkcjonalnej Indywidualnej Terapii Skolioz) 17

Metoda FED 19

Leczenie skolioz – zalecane ćwiczenia 21

Skolioza jednołukowa 21

Skolioza dwułukowa 31

Skolioza wielołukowa 49

Leczenie skolioz – postępowanie

W ostatnich latach obserwuje się pewien zwrot w podejściu do problematyki leczenia skolioz. Wiadomo, że zniekształcenie to obejmuje wszystkie możliwe płaszczyzny ruchu. Pominięcie którejkolwiek z nich uznawane jest za błąd w sztuce. Dlatego też fizjoterapia dzieci ze skoliozą powinna opierać się na ćwiczeniach indywidualnie dobranych do problemu pacjenta. Celem każdej terapii jest maksymalne angażowanie dziecka oraz jego rodziny, poprzez zwiększanie ich świadomości i wiedzy na temat istoty skrzywienia. Poza tym dąży się do ukształtowania u pacjentów nawyku prawidłowej postawy, rozwijania umiejętności radzenia sobie z konsekwencjami skoliozy, takimi jak bóle i ograniczenia ruchomości kręgosłupa, oraz wykorzystywania zdobytych umiejętności w życiu codziennym, tak aby nie pogłębiać wady, a ją neutralizować.

Leczenie skolioz podzielono na dwa przeciwstawne działania: leczenie zachowawcze, którego głównym założeniem jest uniknięcie operacji zniekształconego kręgosłupa, a w przypadkach bezwzględnie koniecznych – leczenie chirurgiczne.

LECZENIE ZACHOWAWCZE

Ćwiczenia

U pacjentów, u których wielkość skrzywienia nie przekracza 25° kąta Cobba, stosuje się głównie ćwiczenia w oparciu o nowoczesne metody fizjoterapeutyczne, wzbogacone fizykoterapią. Po przekroczeniu wartości 25° kąta Cobba możliwe jest włączenie zaopatrzenia ortopedycznego. Wskazaniem do leczenia chirurgicznego są: wartość skrzywienia przekraczająca 45–50° stopni kąta Cobba, progresja, silne dolegliwości bólowe i zaburzenia neurologiczne w wieku dorosłym u pacjentów wcześniej nieleczonych [1].

Celem leczenia zachowawczego skolioz jest przede wszystkim zatrzymanie progresji deformacji lub zmniejszenie jej narastania. Poza tym dąży się do uzyskania symetrii tułowia i poprawy jakości życia pacjentów [1, 2].

SOSORT (Society on Scoliosis Orthopaedic and Rehabilitation Treatment) wyznacza cztery główne cele leczenia zachowawczego skoliozy idiopatycznej:

• zatrzymanie postępowania deformacji w okresie dojrzewania,

• zapobieganie lub leczenie dysfunkcji układu oddechowego,

• zapobieganie lub leczenie zespołów bólowych kręgosłupa,

• poprawa wyglądu poprzez korekcję.