Fizjoterapia uroginekologiczna jest przede wszystkim ukierunkowana z myślą o kobietach. Liczne gabinety fizjoterapeutyczne, a także ginekologiczne oferują działania rehabilitacyjne z zakresu uroginekologii, która stale się rozwija i polepsza jakość życia pacjentek. Na czym polega i w jakich przypadkach jest zasadna?
Chcesz dowiedzieć się więcej? Weź udział w III EDYCJI PHYSIO EXPERT SUMMIT 2024. KONFERENCJI PREKURSORÓW REHABILITACJI!
Zacznijmy od podstaw, czyli dokładnego poznania definicji i zasadności fizjoterapii uroginekologicznej. U jej genezy leży współpraca fizjoterapeuty i ginekologa, którzy przeprowadzając dokładny wywiad i badania, analizują oraz opracowują tok całościowy terapii, która ma poprawić jakość życia pacjentki lub przygotować ją do zmian, jakie zajdą w jej ciele w wyniku ciąży/operacji.
Podczas ćwiczeń i toku rehabilitacyjnego szczególny nacisk kładzie się na poszerzenie świadomości pacjentki na temat własnego ciała, potrzeb, ograniczeń. Ćwiczenia obejmują wzmocnienie i rozluźnienie mięśni dna miednicy, jednak indywidualny plan fizjoterapii dostosowany do pacjentki, umożliwia szeroki zakres korzyści – nie tylko związany ze zwalczanymi dolegliwościami.
Warto zdawać sobie sprawę, kiedy uroginekologia może być szczególnie przydatna w naszym życiu. Działania fizjoterapeutyczne zaleca się kobietom:
Oczywiście nietrzymanie moczu nie jest jedynym objawem, jaki powinien skłonić pacjentkę do konsultacji ze specjalistą. Alarmujące są także:
Pacjentki cierpiące na endometriozę także powinny zgłosić się do specjalisty w celu rozpoczęcia działań fizjoterapeutycznych. Ze względu na postępowanie i różne nasilenie choroby, która na ten moment nie jest możliwa do pełnego wyleczenia, istotne jest włączenie codziennych ćwiczeń do życia pacjentki. Więcej na temat endometriozy i jej charakterystyki opisano w artykule: Endometrioza – fizjoterapia i rehabilitacja.
Jak wygląda wizyta u fizjoterapeuty uroginekologicznego? Wiele pacjentek z powodu stresu i obaw, unika konsultacji. Specjaliści z dziedziny uroginekologicznej zdają sobie sprawę, że komfort pacjentki jest priorytetowy i dokładają starań, aby mogła się w pełni poczuć swobodnie. Przeprowadzają dokładny wywiad, który pomaga ustalić podłoże problemów. Następnie analizuje stan powłok brzusznych i miednicy poprzez badanie manualne, a także (za zgodą pacjentki) badanie przezpochwowe (lub przezodbytnicze), aby ocenić stan mięśni dna miednicy.
Oprócz tego specjalista oceni stan toru oddechowego, postawy ciała, a także sprawdzi funkcjonowanie układu ruchu. Niekiedy w celu lepszej diagnozy może zlecić dodatkowe badania (m.in. USG), które będą dopełnieniem całościowej analizy. Na podstawie zebranych informacji opracuje plan fizjoterapii, a w późniejszych etapach będzie kontrolował postępy. Jeśli te będą nikłe, może uwzględnić nowy lub zmodyfikowany zasób ćwiczeń.
Jak każda metoda rehabilitacyjna, urofizjoterapia także może być przeciwwskazana dla poszczególnych pacjentek. Nie powinny z niej korzystać kobiety zmagające się z hemoroidami, które w ostatnim czasie bardzo straciły na wadze mimo normalnego poziomu żywienia, cierpią na skazę krwotoczną i mają problem z nadciśnieniem w ostatnim trymestrze ciąży.
W zależności od objawów czy potrzeb pacjentki fizjoterapia uroginekologiczna może różnić się od siebie. W dużej mierze jednak stosowane są masaże, taping, a także ćwiczenia wzmacniające mięśnie kegla.
Masaże mają na celu rozluźnienie i polepszenie przepływu krwi, mogą też łagodzić dolegliwości bólowe – szczególnie po ciężkim porodzie lub po cesarskim cięciu. W przypadku, gdy pacjentka przygotowuje się dopiero do porodu, masaże mogą poprawić elastyczność mięśni, co ułatwi ich pracę podczas akcji porodowej.
Ćwiczenia z ciężarkami, a także oddechowe torem brzusznym usprawnią organizm i zwiększą jego wytrzymałość. Ponadto ćwiczenia oddechowe wspierają szybką rekonwalescencję po przebytych operacjach uroginekologicznych (w tym CC). W jaki sposób oddziałują na organizm i jakie elementy mogą być uwzględnione w planie rehabilitacyjnym? Niektóre z nich omówiliśmy w poprzednim artykule: Na czym polega rehabilitacja oddechowa? Dobrym sposobem na holistyczne połączenie wszystkich ćwiczeń i metod są zajęcia w wodzie, które ułatwiają kontrolę oddechową i mięśni, a także ułatwiają pacjentce panowanie nad własnym ciałem.
Należy pamiętać, że niezwykle ważna jest regularność i stopniowanie poziomu trudności wykonywanych ćwiczeń. Pacjentka powinna zaopatrzyć się w wygodny strój do treningu i mieć pełną swobodę w obecności fizjoterapeuty. Istotne jest zatem dobranie odpowiedniej osoby, która nie tylko ma doświadczenie i odpowiednie kwalifikacje, lecz także podejście do pacjentki, którą regularnie trzeba dopingować i umiejętnie mobilizować, aby osiągnąć cel. Niektóre dolegliwości czy objawy ustąpią lub będą zniwelowane do najbardziej możliwego stanu po dłuższym czasie i intensywnej rehabilitacji, a to może zniechęcać pacjentkę, która nie dostrzega poprawy.
Ponadto zakres ćwiczeń rehabilitacyjnych powinien być kontynuowany poza ośrodkiem fizjoterapeutycznym – w domu – dla utrwalenia i przyspieszenia efektów. W tym celu fizjoterapeuta może przygotować drugi, bardziej uproszczony plan domowych ćwiczeń, które pacjentka będzie mogła wykonać prawidłowo i bezpiecznie (szczególnie w okresie ciąży). Ze względu na stały rozwój uroginekologii, specjaliści powinni w dalszym ciągu poszerzać swoją wiedzę i informacje, które pomogą im być na bieżąco aktualizować metody działania i prowadzenia zajęć.
Fizjoterapia kobiet w dysfunkcjach mięśni dna miednicy i nietrzymaniu moczu to pokaźny zakres materiałów multimedialnych, przygotowany przez specjalistę, Katarzynę Marciniak. Zawiera opis i instruktaż ćwiczeń wzmacniających siłę miednicy, a także informacje na temat schorzeń i dolegliwości, które wymagają powyższych działań. Całość jest bardzo przystępna i jasna, co pozwala na korzystanie z prezentowanych materiałów zarówno przez studentów kierunków fizjoterapeutycznych/rehabilitacyjnych, licencjonowanych terapeutów jak i pacjentki, które pragną poszerzyć swoją wiedzę na temat trapiących ich dolegliwość lub ćwiczyć bezpiecznie i prawidłowo w zaciszu domowym.
Specjalista, prezentując dodatkowe materiały, powinien przestrzec pacjentki przed poszukiwaniem wiedzy i przykładowych ćwiczeń z nieautoryzowanych źródeł internetowych, które nie zawsze są bazą rzetelnych informacji i mogą nie tylko nie poprawić ich stanu, lecz także go pogorszyć (szczególnie dotyczy to pacjentek w ciąży i podczas połogu, które na licznych forach internetowych mogą natknąć się na błędne porady i wskazówki).
