Histerektomia, choć w wielu przypadkach jest konieczna, nie zawsze pozostaje bez konsekwencji. Po operacji mogą pojawić się dolegliwości bólowe zarówno te występujące tylko podczas stosunku, jak i w trakcie wykonywania codziennych czynności. Czy rehabilitacja po usunięciu macicy i przydatków może pomóc? Wyjaśniamy.
Usunięcie macicy i przydatków, czyli histerektomia, to poważna operacja przeprowadzana w przypadku zdiagnozowania niektórych stanów chorobowych. Wśród najczęstszych wskazań wyróżnia się:
Decyzja o przeprowadzeniu histerektomii podejmowana jest przez pacjentkę we współpracy z lekarzem po jasnym i szczegółowym przedstawieniu nie tylko korzyści z niej płynących, lecz także możliwych konsekwencji. Ważne jest, aby podczas planowania leczenia operacyjnego uwzględnić wiek pacjentki, ogólny stan zdrowia i współwystępowanie innych schorzeń.
Usunięcie macicy i przydatków niesie ze sobą trwałe konsekwencje dla zdrowia oraz funkcji reprodukcyjnych kobiety — wskutek histerektomii pacjentka traci między innymi zdolność do naturalnego poczęcia. Ponadto kłopotliwe okazuje się też nagłe zahamowanie produkcji hormonów żeńskich, a co za tym idzie — przedwcześnie występująca menopauza. Do jej głównych objawów należą uderzenia gorąca, zaburzenia snu i zmiany nastroju.
Co równie ważne – kobieta przed zabiegiem musi zostać poinformowana, iż brak estrogenów często prowadzi do zmian w gęstości kości (wzrasta zatem ryzyko osteoporozy), a wraz z upływem czasu mogą wystąpić choroby sercowo-naczyniowe. Zdarza się, iż po operacji następuje zmiana libido, pojawiają się suchość pochwy i dyskomfort podczas stosunku.
Nie powinniśmy jednak nastawiać się negatywnie i wyczekiwać wszystkich skutków ubocznych, ponieważ nie zawsze kobiety ich doświadczają. Co więcej — po powrocie do zdrowia pacjentki już po kilku tygodniach odczuwają ulgę związaną z usunięciem przyczyny objawów.
Rehabilitacja po histerektomii może nie tylko poprawić jakość życia długofalowo, lecz także złagodzić objawy związane z samym zabiegiem. Program obejmuje zarówno ćwiczenia wzmacniające mięśnie brzucha oraz dna miednicy, jak i prowadzące do ogólnej poprawy sprawności ciała, a także pomaga w przywróceniu pełnej funkcji fizycznej, zwiększeniu energii i poprawie wydolności.
Właściwie dobrane ćwiczenia pozwalają zredukować ból, obrzęk i dyskomfort związany z operacją, natomiast tzw. terapia ciepłem zwykle przynosi częściową, lecz natychmiastową ulgę. W przypadku osłabienia mięśni dna miednicy i problemów z utrzymywaniem moczu treningi Kegla znacząco podnoszą natomiast satysfakcję z życia seksualnego.
Pierwszy etap rehabilitacji po histerektomii zwykle następuje już w szpitalu tuż po operacji. W tym okresie specjaliści skupiają się na monitorowaniu stanu pacjentki, łagodzeniu bólu, redukcji obrzęków i zapobieganiu powikłaniom. Choć zakres możliwości jest wtedy ograniczony, fizjoterapeuta może zasugerować ćwiczenia oddechowe, aby poprawić wentylację płuc i się zrelaksować. Niektóre z propozycji omówiliśmy w jednym z wcześniejszych artykułów: “Na czym polega rehabilitacja oddechowa?”.
Po wypisie ze szpitala, czyli zwykle najpóźniej do miesiąca po zabiegu, rozpoczyna się aktywna rehabilitacja po operacji usunięcia macicy. Na początku specjalista skupia się głównie na mobilizacji, poprawie zakresu ruchu i wzmacnianiu mięśni brzucha. Szczególnie istotne są nieintensywne treningi przywracające siłę mięśniowej, a także prowadzące do poprawy równowagi i stabilizacji miednicy.
W dalszej kolejności wprowadza się ćwiczenia mięśni dna miednicy, polegające na kontrolowaniu i wzmacnianiu ww. obszaru ciała. Specjalista może wyjaśnić nam, w jaki sposób wykonywać treningi oraz jak dostosować je do indywidualnych potrzeb.
Fizjoterapia po histerektomii trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy, w zależności od potrzeb oraz postępów. Jeśli osiągniemy wyznaczone cele, np. przywrócenie pełnej siły mięśniowej, poprawę zakresu ruchu i funkcji seksualnych, a także zauważymy, że zniknęły pooperacyjne ograniczenia, będziemy mogli wspólnie z lekarzem zaplanować ostatnie treningi.
Rehabilitacja po operacji wycięcia macicy — przeciwwskazania
Przed rozpoczęciem rehabilitacji, pacjentka powinna skonsultować się ze swoim lekarzem w celu oceny indywidualnej sytuacji. Niestety, może okazać się, że występują przeciwwskazania do wykonywania niektórych lub nawet większości ćwiczeń. Wśród najważniejszych wyróżnia się:
Fizjoterapia po usunięciu macicy jest możliwa, tylko wtedy, gdy lekarz stwierdzi brak przeciwwskazań. Zawsze warto z niej skorzystać, ponieważ — choć ulga nie przychodzi od razu — korzyści są długofalowe i rzutują na wiele płaszczyzn życia. Oprócz tego ważny jest aspekt psychologiczny. Pacjentka powinna być świadoma, jakie zmiany zaszły w jej ciele i dostrzegać ich pozytywy. Niezbędna jest w tym zakresie rehabilitacja i fizjoterapia, które na nową uczą odczuwania, a także reakcji na dane bodźce.
Czasami jednak pacjentki po usunięciu macicy czują się przygnębione i borykają się z zaniżonym poczuciem własnej wartości jako kobiety. Taki stan rzeczy może być chwilowy i wynikać z zaburzonych procesów hormonalnych lub uświadomienia sobie zmian życia (brak potomstwa, miesiączkowania itp.) Jeśli negatywne odczucia utrzymują się, koniecznie zachęcamy do konsultacji psychologicznej, która nie tylko pomoże odnaleźć faktyczne źródło problemu, lecz także wskaże metody radzenia sobie ze zmianami, a także samopoczuciem.
